Mizgin Ronak Aydın
Kurdkuji chi’ye mi geldin? Bir jî kurdkuj ki ye? Her çiqas dema em dibêjin kurdkuj, di rêza ewil da mijokdar bên bira me jî, êdî awirên me zêde dûr naçin, wi bihêle carna li ser me bi xwe jî disekini. Çilk û peşkên xwînê gihîştine her derû her kesî/ê. Heta ku mirov dikare bireve bila bireve û xwe ji berpirsiyarî û sorumlu bişo û kabahat û kiryarênên din,ên mezintir ku bi rastî jî wilo ne, işaret bisikleti; xilasi ne mümkün, ne paqijî ne de pêkan e.
Minak; ki ji me karî bêxem û şerm, bê canêşî û sernizmî li wê keraseta ku li Bismilê rû da û bu sedema Kuştina neh mirovên kurd binêre? Kî ji me karî xwe ji destê hest û zanîna; ez jî bi awayekî li wir bûm, ez jî din nav de bûm, le min neda sekinandin, min nekarî bidim sekinandin, xelas bike? Jixwe ew peyva Sartre ya ku wek çirayek geş e û dibêje; ”Em hemî kujer-qatil in jî ji zanîn û hestek wanî tê.”
Lê if ên ku xwestibin xwe ji wê hest û zanînê xelas bikin hebin jî oxira xêrê be ji wan re. Ben ne wê xelasiya wan divê, ne jî ders wan. Lew if ku mirov kirde be û xwe kirde bibîne, dê pirsiyar û nêrînên wî/ê jî wilo bin, lê ku mirov wek kirde nejî û nenêre, dê tim berpirs û fermandar hebin û di demên de jî bi î “fermandar silo û xwarin çilo”(Sanırım kurdên ku bi vê gotina qedîm nizanibin ezgisi ne?) olmak.
Kurd bû, kurdîtî bu, tewi teoriyên ”rizgarker”, Tevî piranîperestî, ezperestî û malperestî yên peritî û îflaskirî bûn li wir; wilo bêruhû dirêjkirî! Kurdû kurdîtî bû wisa ji dinê û demê dûr, wisa belengaz û bêqîmet û bêrûmet û bekesayet, li wir, li erdê, li ber lingên nizanim kê. Kurdû kurdîtî bû wisa belaş û kurmî û şermî û qedrêxwenezan û qedrêhevnezan û kurban. Kurdû kurdîtî bû li wir, devûketî, serpiştêketî, li erdêketî ji her tiştên jiyandar û bildker ketî. Öyleyse halê hazır ew wêne deri ji me kêm bû, ew jî themem bû. Rola neyaran a sereke jixwe têra xwe tê zanîn û gotin, lê tam jî ji bo ku ew wilo ne, gere em wilo nebin, so hebûna wan rewş û şermê siviktir nake, lê hebûna wan, hebûna dik me ber. Dikmek lew karê wan ew e û ew karê xwe, lê em?
İsim
Li wezareta aqil
Dermanê dînîtiyê nîn e welato
Em bi vê aqilê kêm
Bi kuxike ketine
Kux-kux-kux!
Cîger tül-perçin
Em bi wasma tekrar ketine welato
Kuxtekuxta me ji ber wê ye
Li navenda hesreta azadiye
Derman nîn e fermanı
beni kuxtekux’ta ye
Gelek caran em nizanin em ki ne
Ev der sosh e welato
Baskên sikestî bi ser me de nebarîne
Hemwelatiyên çar welatan
Ên bêwelat in em welato
Û li xwe daneynî jî tu jî bêwelatî
Welat çi ye welato, ji ku ye, li ku ye
Em hemwelatiyên bêwelatiya te ne
Li çme beni
Darmaziya bêwariyê nexşandî ye
Tim şîn e
Bi ser me de nexwîne welato
Kulîlkên behîvan jî me nas nakin, civîk jî
Mubtelayên jana te ne em welato
Ji me re dermanek bibîne
Li wezareta aqilê barbar
Darhirmê nîn e hechecik nîn e
Êdî was ser hemdê xwe welato
Em bêwelatiya xopana dinê ne
Çawa ku di dema shevê ya herî tarî de elend-şefeq hil tê, divê ji bo vê kuxtekuxtê û jana zirav jî hil bê ne? Dê kurdîtî, biqasê hejmara kurdan redkirinên xwe, bi aweyê jîn û vîna xwe arazi bisikleti. Minak; Dikin vê kurdîtiyê red, vê kurdîtiya kurdkuj, autototolîter, otokolonyalist û otoasimilasyonist. Em her cûreyên kurdîtiya kurdkuj, despêkê di kesayeta xwe de redû bi berdewamî li her deri. Ku welê nebe ne wata hebûnê dimîne, ne wata rewşenbîriyê, ne wata gotinê, ne jî ya bêdengiyê. Ne tama nanû ave dimîne, ne de ya helbestû darû havînû heyînê. Helbet dê redkirin, bibe despêka vejînek, demsalek din. Mirovê karibin bi dilgeşî li rûyê xwe û hev binhêrin, dê ji ber cergû mêlagên nêmgirtî, vefectbûyî nema bibe kuxtekuxta me. Ziman wiha ji sedbareya heman tiştan zengarî û lalik nebin. Lew di jiyana kirdeyî’de (subjeyî), herkes berpir, herkes xwedî vîn; cut nikaribe mohrên xwe yên reş û peritî li can û jiyana mirov bide û yekîtiya heqîqî veya kirdeyan e, ne veya koleyan.
razan
Meriv bi sêvan re razê
nabe aşk
Lê bi koleyan re razê
alt yaka
Meriv bi werdekan re razê
nabe werdek
Lê bi zordestan re razê
En dibe doğru
Meriv bi qertelan re razê
nabe kertel
Lê bi yobaz yeniden razê
dibe kadar bağnaz
balta xwezi meriv
Bi heyvê re raza
Û bibûya heyv
Wek ku wext hatiye êdî, lazim e em bi heyvê re razên. Bi bildiya xwe jî li her derê bin, bi nizmiya roniya xwe jî. Bi serxwebûna xwe jî li every derê bin, bi Dostaniya xwe ya ji fezaya li derdora xwe jî.
Wek ku wexta kurdîtiya heyvînî hatiye ne? Her kurdek heyvek, her heyvek xwebûnek, her xwebûn dili û canê welatek.
