Birol BOZKURT
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın işlenmemiş altın ithalatına kota getireceği haberi yeni tartışmaları alevlendirdi. Bakanlık, kota uygulamasıyla ithalatın cari açık üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılmasını ve altın üretimi ve ticaretinde ihracatın teşvik edilmesini amaçlıyor. Ancak dairelerin temsilcileri bakanlıkla bire bir anlaşamıyor.
Kota belirleme çalışmaları devam ediyor
Son dönemde işlenmemiş altın ithalatındaki artışın dış ticaret ve ödeme istikrarı üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak isteyen Bakanlık, söz konusu ithalata yönelik çeşitli tedbirler alma çalışmalarını sürdürüyor. Bu etkileri azaltmak adına ilgili kurum ve daire temsilcileri ile toplantılar yapan Bakanlık yetkilileri, konuyu uzun soluklu ve analiz odaklı bir yaklaşımla ele aldı.
Ayrıca ihracatçıların korunması kapsamında alınan tedbirlerde gerekli hassasiyetin gösterildiği belirtildi. Ancak Şube temsilcileri kota uygulamasına karşı çıkıyor. Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Yakın, uygulamaya konulacak kota uygulamasının kayıt dışı işlemleri ve kaçakçılığı artıracağı konusunda uyardı.
Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Sevecen Sarı, kota getirilmesi halinde altın fiyatlarının ortasındaki makasın bankalararası ve Kapalıçarşı ortasında yeniden açılacağı uyarısında bulundu. Bakanlık, işlenmemiş altın ithalatının cari açık üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak ve Türkiye’nin döviz rezervlerini desteklemek amacıyla ‘kota uygulaması’ kararı alırken, söz konusu karara ilişkin mevzuat çalışmasının önümüzdeki günlerde tamamlanması bekleniyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı tarafından kısa bir süre içinde.
Söz konusu kotalar, Borsa İstanbul AŞ’ye üye kıymetli maden aracı kurumları tarafından gerçekleştirilen işlenmemiş altın ithalatında geçerli olacak. Tedbirler çerçevesinde, aracı kurumlar tarafından gerçekleştirilen işlenmemiş altın ithalatı için önceki yıllarda alınan ithalat tedbirleri dikkate alınarak aylık kota tedbiri belirlendi. Söz konusu kota, aracı kurumların ithalat ve borsa süreçleri dikkate alınarak tahsis edilecektir.
Amaç üretim ve ihracatı desteklemek
Alınan tedbir kararının dış ticaret istikrarını olumlu etkilemesi beklenirken, Dahilde İşleme Rejimi (DIR) kapsamındaki ithalatlar kota uygulamasının dışında tutulacak. Böylece hem altın üretimi ve ticaretinin ihracatının teşvik edilmesi hem de uzun vadeli cari açıkta olumlu ilerleme kaydedilmesi öngörülmektedir. DİR kapsamında yapılan ithalatların yanı sıra, serbest ihracat kapsamında ihracat değeri olarak gelen ve firmaların yurt dışından sermaye olarak getirecekleri altınlar da kota dışı bırakılacak.
Altın ithalatı 7 ayda yüzde 180 arttı
Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre, Ocak-Temmuz döneminde Türkiye’nin altın ithalatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,1 artarak 217 milyar 52 milyon dolara ulaştı. Aynı dönemde işlenmemiş altın ithalatı da yüzde 180 artarak 19,4 milyar dolar oldu. Geçen yıl 148 ton altın alan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Dünya Altın Konseyi’nin (WGC) yayımladığı rapora göre yılın ikinci çeyreğinde 132 ton altın sattı.
Rafineriler en az 1 gram baskılı altın üretecek
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan genelgeye göre rafineriler en az 0,5 gram yerine en az 1 gram baskılı altın üretebilecek. Yönetmelik, Hazine internet sitesinde yer alan “Rafinerilerde Üretilecek Baskılı Kıymetli Madenlere İlişkin Genelge”de yapılan değişiklikle hayata geçirildi.
Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Yakın: “Altın kaçakçılığının artmasına neden oluyor”
Altın ithalatına kota uygulanması kayıt dışı işlemlerin ve kaçakçılığın artmasına yol açmaktadır. Sonuç olarak altına olan talebe bağlı olarak altına erişim maliyetinin artmasına neden olmaktadır. Altına erişimin toplam maliyeti ihracatçı firmaların maliyetlerini artıracağından küresel pazarlardaki rekabet gücümüzü olumsuz yönde etkileyecektir. Altına kota uygulanırsa Türkiye’nin dört bir yanından kaçak altın girecek. Bu hem sektörümüze hem de ülkemize zarar verecektir.
Nasıl ki petrol ithalatı cari açığa olumsuz etki ediyorsa, petrol ithalatının kote edilmesi ve dolayısıyla araçların yakıt tüketimi ekonomiye olumsuz etki edecek, altın ithalat kotası bölümümüz için olumsuz olacak ve bu da ekonomiye katkı sağlayacaktır. . İhracatımızı olumsuz etkilemeyecek etkin tedbirlerin alınmasında her zaman devletimizin yanında olduk, olmaya da devam edeceğiz.
Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Şirin Sarı: “Fiyatlar yeniden açılabilir”
Altın ithalatının cari açığa etkisi bu konuda düzenlemeleri beraberinde getirdi. Altın borsasına üye olmayan kuruluşlar altın ithal edemezken, ithal edilecek altının bedelinin peşin olarak yatırılması kuralı getirildi. En fazla 5 kilogram standart işlenmemiş altının yolcu ile birlikte yurda getirilme imkanı ortadan kaldırılmıştır.
Altın ithalat kotası bankalararası ve Kapalıçarşı altın fiyatları arasındaki farkı açabilir. Makasın açılması altının personel maliyetlerini etkileyerek ihracatı olumsuz etkileyebilir. Pazar gereksinimlerinin doğru bir şekilde anlaşılması, belirli zamanlarda kotanın artırılması ve azaltılması şeklinde uygulanması, bir anda kota getirilmesinden daha yönetilebilir olabilir.
