Kazakistan Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamaya göre, Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, resmi temaslarda bulunmak üzere Astana’ya gelen Çin Devlet Başkanı Şi’yi Cumhurbaşkanlığı Sarayı Akorda’da törenle karşıladı.
Resmi törenin ardından Tokayev ve Şi, önce dar sonra genişletilmiş formatta görüşmeler yaparken, Tokayev, Şi’nin bu ziyaretinin olağanüstü önem taşıdığını belirtti.
Kazak-Çin ilişkilerinin tüm alanlarda eşi benzeri görülmemiş şekilde hızla geliştiğine işaret eden Tokayev, “Çin bizim için sadece iyi bir komşu değil, aynı zamanda yakın bir dost ve kendini kanıtlamış güvenilir bir ortaktır” ifadesini kullandı.
Tokayev, Çin ile asırlık dostluk ve iyi komşuluk bağlarının güçlendirilmesine büyük önem verdiklerini belirterek “Ülkelerimiz arasındaki işbirliğinde yeni bir ‘altın döneme’ girildiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Geçen yıl karşılıklı ticaret hacmi 41 milyar dolar ile rekor bir seviyeye ulaştı” değerlendirmesinde bulundu.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, “Tüm ülkelerin egemenlik ve bağımsızlığına saygıyı kararlılıkla savunan Çin’in sürekli desteğini takdir ediyoruz” ifadesini kullandı.
Çin Devlet Başkanı Şi de yaptığı konuşmada, Kazak topraklarındaki sıcak karşılama için Tokayev’e teşekkür etti.
Kazakistan’ın uluslararası alanda saygınlığının arttığını dile getiren Şi, “Biz dost bir komşu olarak bu başarıları memnuniyetle karşılıyoruz” dedi.
Şi, Çin’in Kazakistan’la ilişkilere her zaman yüksek stratejik seviyede ve uzun vadeli bir perspektifle baktığını, komşu ülkelerle ilişkilerinde Kazakistan’ı dış politikasının önceliği ve Orta Asya’da önemli bir ortak olarak gördüğünü vurgulayarak “Çin-Kazak ilişkilerinin sarsılmaz kalması ve fırsatçı etkilere maruz kalmamasını sağlama yönündeki irademizi kararlılıkla sürdüreceğiz. Sizi temin ederim ki Çin, Kazakistan için her zaman güvenilir bir destekçi olacaktır” diye konuştu.
Uluslararası durum ne kadar değişirse değişsin dostluğu sürdürme, çok yönlü işbirliğini geliştirme ve temel konularda karşılıklı desteğe bağlı kalacaklarını bir kez daha vurgulayan Şi, Kazakistan’ın uluslararası alandaki orta güç olarak yapıcı rolünü desteklediğini belirtti.
Şi, bu bağlamda Kazakistan’ın BRICS’e üyeliğini desteklediklerini ifade ederek “Çin, Kazakistan’ın BRICS’e katılımını destekliyor. Dünyanın orta güçlerinden biri olarak Kazakistan’ın büyüyen bir rol oynamasını ve dünya meselelerine değerli katkıda bulunmasını destekliyor” diye konuştu.
Görüşmede ayrıca liderler, e-ticaret, otomobil ve otomobil parçaları üretimi, taşımacılık ve lojistik, enerji, tarım, maliye ve turizm dahil olmak üzere çeşitli alanlarda yatırım işbirliğinin geliştirilmesine yönelik konuları ele aldı.
Tokayev ve Şi, görüşme sonrası, telekonferans yoluyla Trans Hazar Uluslararası Taşımacılık Koridoru üzerinden tır ve tren konteynerlerinin gönderilmesi törenine katıldı, ayrıca Pekin’de Kazakistan, Astana’da da Çin Kültür Merkezlerinin resmi açılışını yaptı.
Yakın zamanda Belarus Parlamentosu Başkanı Natalya Koçanova ile bir araya gelen Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, yakın zamanda Rusya’nın Nijniy Novgorod şehrinde düzenlenen BRICS dışişleri bakanları toplantısında, mevcut 10 üyenin ezici bir oy çoğunluğuyla, halihazırda sayıları iki katına çıkan yeni üyelerin ‘sindirilebilmesi’ amacıyla birliğe yeni üye kabulünün ara verilmesine karar verildiğini açıklamıştı.
Aynı zamanda BRICS’e tam üyelik öncesi aday ülkelerin atması gereken adımlardan oluşan bir protokol hazırlandığına da değinen Rusya Dışişleri Bakanı, “Belaruslu dostlarımızın yanı sıra benzer düşünen diğer bazı ülkeleri de kesinlikle dikkate alarak teşvik edeceğiz” ifadelerini kullandı.
Daha önce Bloomberg haber ajansı BRICS’in genişlemesinin birliği G7 bloğuna karşı güçlü bir denge unsuru haline getireceğine vurgu yapmış, dev petrol ve gaz üreticilerinin bir araya gelmesinin BRICS’e, doların küresel enerji piyasasındaki hakimiyetine karşı daha ciddi bir meydan okuma alanı yaratma ve ekonomik güçlerini artırma fırsatı vereceğinin altını çizmişti.
BRICS nedir?
Gelişen dünyanın beş büyük ülkesi Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın baş harfleriyle oluşan BRICS, Batı’nın tek taraflı ekonomik işbirliğine alternatif olarak ortaya çıkan ve üye ülkeler arasında hem ekonomik hem de kültürel işbirliğini amaçlayan bir organizasyon. ‘BRIC’ terimi ilk kez 2001 yılında ABD’li yatırım bankası olan Goldman Sachs yönetim kurulu başkanı Jim O’Neill tarafından hazırlanan ‘Building Better Global Economic BRICS’ raporunda kullanılmıştı.
Bir sonraki zirve Kazan’da yapılacak
Rusya’nın öncülüğünde kurulan BRIC, ilk zirvesini 16 Temmuz 2009 tarihinde Rusya’nın Yekaterinburg kentinde gerçekleştirdi. İlk zirvede Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin yer aldı. Ardından 2010’da Güney Afrika’nın da katılımıyla üye ülke sayısı 5’e ulaştı ve BRICS ismine dönüştü. BRICS, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 40’ından fazlasını ve GSYİH’inin yaklaşık yüzde 25’ini oluşturuyor. 2024’te yapılması planlanan 16. BRICS Zirvesi Rusya’nın Kazan kentinde gerçekleşecek.
Tayland Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nikondet Phalangkun, ülkesinin ekim ayında Rusya’ya bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’da düzenlenecek BRICS zirvesinde organizasyona katılmayı umduğunu ifade ederken, Malezya Başbakanı Enver İbrahim de ülkesinin çok yakında BRICS’e katılmak için resmi süreci başlatacağını duyurmuştu.
İbrahim, BRICS’in genişleme politikası konusunda Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva ile çok verimli bir şekilde çalıştıklarını da sözlerine ekledi.
Suriye’nin Moskova Büyükelçisi Beşar Caferi, Şam’ın Rusya ve Çin öncülüğündeki BRICS grubuna katılmayı ciddi olarak düşündüğünü söylemişti.
Mevcut BRICS ülkeleri hangileri?
Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın üyesi olduğu BRICS, 1 Ocak 2024’te İran, Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Etiyopya’nın resmen katılımıyla birlikte organizasyondaki üye ülke sayısı 10’a kadar genişledi. BRICS ülkelerinin toplam yüzölçümü 2024 itibarıyla yeni ülkelerin katılımıyla birlikte 45 milyon metrekare, nüfusu ise 3.4 milyar kişiye ulaşmış durumda.
