ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, 16 Kasım’da Endonezya’nın başkenti Jakarta’da düzenlenecek Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği’nin (ASEAN) Genişletilmiş Savunma Bakanları toplantısında Çinli mevkidaşı veya ilgili bir savunma yetkilisi ile görüşmek istiyor.
ABD medyasında yer alan haberlere göre, ABD Savunma Bakanlığı’ndan (Pentagon) bir yetkili, bir grup gazeteciye yaptığı açıklamada Austin’in görüşme talebini Pekin yönetimine ilettiğini belirtti.
ABD ve Çin orduları arasında üst düzey temaslar da dahil olmak üzere açık iletişim kanallarının önemine inandıklarını belirten yetkili, şunları kaydetti: “Bakanın (Austin) Çin Savunma Bakanı ile görüşme teklifinde bulunduğunu açıkça söyleyebilirim. Toplantıya bir bakan gönderip göndermemek Çin’in tercihidir.” dedi.
Savunma Bakanı koltuğu boş
Çin Savunma Bakanı Li Shangfu, bilinmeyen bir nedenle uzun süre halka açık etkinliklere katılmamasının ardından 24 Ekim’de görevden alındı. Li’nin yerine geçecek kişi henüz atanmadığı için savunma bakanlığı makamı hâlâ boş.
Çin tarafının ASEAN toplantısına Savunma Bakanlığı’ndan bir heyet göndermesi beklenirken, heyete kimin başkanlık edeceği henüz bilinmiyor.
Çin’de savunma bakanının yetkileri askeri diplomasinin yürütülmesiyle sınırlıdır. Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nda (PLA) savunma bakanından kıdemli iki muvazzaf general var.
Çin Komünist Partisi (ÇKP) Siyasi Ofisi Merkez Komitesi üyeleri ve silahlı kuvvetleri yöneten Merkezi Askeri Konsey lider yardımcıları olan General Cang Youshia ve General Hi Weydong, Çin’in en yüksek rütbeli askeri yetkilileridir.
Bu iki general, 29-31 Ekim tarihleri arasında Çin’de düzenlenen 10. Xiangshan Savunma Forumu’nda savunma bakanının yokluğunda ev sahipliği yapmış ve diplomatik temaslarda bulunmuştu.
ABD Savunma Bakanı Austin bu yılki foruma davet edilmesine rağmen katılmadı.
Askeri diyaloğun kesilmesi
ABD ile Çin arasındaki askeri diyalog, ABD eski Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Ağustos 2022’de Çin ile egemenlik anlaşmazlığı içinde olan Tayvan’ı ziyaret etmesiyle kesintiye uğramıştı.
Öte yandan Şubat ayında Çin’e ait bir yüksek irtifa balonunun ABD havalimanına girmesi nedeniyle yaşanan krizde Austin’in Çinli mevkidaşlarıyla görüşme taleplerinin Pekin tarafından reddedildiği iddia edildi.
ABD’li askeri yetkililer uzun zamandır iletişim kanallarını yeniden açma girişimlerinin Çin tarafından reddedilmesinden şikayetçiydi.
Austin’in Haziran ayında Singapur’da düzenlenen Shangri-La Diyaloğu’nda eski Çin Savunma Bakanı Li Shangfu ile talep ettiği yüz yüze görüşme, Çin tarafının reddetmesi nedeniyle yapılamadı.
